O Iribio

Triacastela, a 27 de Xullo do 2009

A  Asociación Socio-Cultural O IRIBIO, a través de escrito dirixido á Consellería de Cultura e Turismo, SOLICITA  a Declaración de Ben de Interese Cultural ou, no seu caso, a catalogación do Camiño Real do Iribio.

Se a fala e a escrita foron adquisicións fundamentais da especie humana na súa evolución cara unha socialización, culturización e progreso técnico cada vez máis amplos, non o teñen sido menos os camiños que, dende os primeiros pasos desa evolución, serviron para intercomunicar povos e culturas.

Polos cumes da Serra do Iribio, nos concellos de Triacastela e Samos, co nome hoxe de Camiño Real, consérvase aínda o trazado dun destes camiños prehistóricos utilizado polos romanos como vía de acceso a Monforte e a Lugo, máis tarde como camiño de Santiago e logo como camiño dos maragatos (vía comercial)  e camiño de postas (correo), para perdurar como camiño de Monforte a Castela ou simplemente camiño de Castela ata case principios do século XX, sendo a vía que utilizaron as tropas francesas e inglesas durante a chamada Guerra da Independencia

Da historia deste camiño dan fe moitos documentos de deslindes, apeos parroquiais e actas notariais que o estudoso pode consultar no mosteiro de Samos. A modo de exemplo, transcribimos unha Testemuña de data do 27 de Febreiro do 1757 que se pode consultar no Real Mosteiros de San Xulián de Samos sobre unha demarcación de fincas e lindes de Louzarela:

?empieza e demarcarse y dividirse en el marco que se halla o llaman de O Caldeirón, en donde confina también la jurisdicción de Fonfría hasta llegar a otro marco que se halla en el sitio do Furco del Oribio, inmediato al Camino Real que transita del Oribio para la Fonfría y otras partes"?

e, máis adiante, en canto á demarcación de FONFRÍA:

"Dejando el riego antiguo el CAMINO REAL, en otro tiempo llamado ANTIGUA o CAMINO DE LOS ROMANOS, va al término todo por la ANTIGUA....De allí sigue el camino de los Romanos hasta el valle y vagante por donde desciende el agua....De allí viene a la fuente de la Provia, en el valle de Peropouco, fuente peremne y desde ella va derechamente a los dos marcos do Furco distantes vara y  media junto al Camino Real??

A orixe e historia deste Camiño Real que se deduce dos nomes que para o mesmo se utilizan nesta breve referencia documental, xunto cos elementos materiais que del se conservan aínda hoxe, -treitos empedrados e restos de distintos elementos construtivos como portádegos e vendas-, constitúen un importante patrimonio histórico e cultural que, de ningunha maneira, debemos deixar desaparecer. Con este obxectivo solicitamos a súa declaración como Ben de Interese Cultural ou, en todo caso, a súa inclusión no Catálogo do Patrimonio Cultural de Galiza.

    Pero trátase tamén de poñelo en valor. Esta asociación está convencida de que o coñecemento e divulgación da historia deste Camiño Real de Monforte a Castela, pode ser un importante recurso económico para o turismo de natureza, convertíndoo en ruta de senderismo de longo recorrido que os concellos de Pedrafita, Triacastela, Samos, Incio e Monforte deberían de promover. A protección do camiño en toda a súa integridade e recorrido tén que ser, dende logo, o primeiro chanzo para a súa posta en valor, precisamente para evitar que poda seguir deteriorandose con intervencións tan pouco responsábeis como as de convertir parte do seu trazado en innecesario cortalumes forestal.

Documento da solicitude en PDF